Gesprekken
Spetember 2020 tm februari 2021 heb ik naast onderzoek ook gesprekken gevoerd met ruim 30 personen uit zoveel mogelijk organisaties die raakvlakken hebben met cultuur(educatie).
Onderstaande lijst van netwerkpartners is niet per se compleet maar biedt zeker goede aanknopingspunten om verder uit te bouwen. Het zijn een aantal belangrijke spelers in het gelaagde cultuur-educatieve veld.
Onderstaande lijst van netwerkpartners is niet per se compleet maar biedt zeker goede aanknopingspunten om verder uit te bouwen. Het zijn een aantal belangrijke spelers in het gelaagde cultuur-educatieve veld.
Basisscholen Stokhasselt / Vlashof
Functies 1. Aboe el Chayr lbs: 2 ICC-ers 2. Lochtenbergh: Adjunct en ICC-er 3. De Regenboog: Directeur 4. De Vlashof: Directeur en ICC-er 5. Ouderkamer Dirigent: Coördinator Basisischolen Heikant/ Quirijnstok 6. Noorderlicht: Coördinator educatie (gedetacheerd vanuit contour voor de 3 scholen) 7. De Sleutel: Directeur en ICC-er 8. Stelaertshoeve: 2 ICC-ers Wijk/ stad organisaties 9. T-Primair: Educatieadviseur Noord 10. Gemeente: Wijkmanager en Wijkregisseur 11. ContourdeTwern: 2 SCW; Jongerenwerker 12. Woningcorporatie Wonen Breburg: Buurtwerker Cultuurorganisaties 13. CiST: 2 Procesbegeleiders CMKT 14. Bibliotheek: Programmamaker; relatiemanager onderwijs 15. Weekendschool: coördinator 16. Corpo Màquina: zakelijke directeur en artistieke directeur 18. ForwART: projectleider 19. Switch (ontwikkelden een afval project): 2 mdw 20. Bakfietsjuffen: 2 beeldend kunstdocenten 21. Kinderkunstklas: 2 beeldend kunstdocenten |
NB Er is een contactgegevenslijst gemaakt van het netwerk (uiteraard vanwege privacy niet opgenomen in dit verslag)
De meeste gesprekken waren positief en nieuwsgierig van insteek, hoewel men zich soms afvroeg: ojee, komt er wéér iets bij: angst voor werkdrukverhoging. Elk gesprek sloot af met de tot de verbeelding sprekende vraag: wat is je droom in relatie tot de wijk en cultuureducatie als tijd, organisatiekracht en budgetten geen rol spelen? Daarop kwamen fantastische antwoorden, grote dromen en kleinere die op korte termijn praktisch uitvoerbaar zijn.
De meeste gesprekken waren positief en nieuwsgierig van insteek, hoewel men zich soms afvroeg: ojee, komt er wéér iets bij: angst voor werkdrukverhoging. Elk gesprek sloot af met de tot de verbeelding sprekende vraag: wat is je droom in relatie tot de wijk en cultuureducatie als tijd, organisatiekracht en budgetten geen rol spelen? Daarop kwamen fantastische antwoorden, grote dromen en kleinere die op korte termijn praktisch uitvoerbaar zijn.
Dromen
… concreet & structureel
… over de wijkinfrastructuur
… over uitstapjes in onze stad, in de omgeving, in het land
|
Ideeën om bij aan te sluiten
Inbedding wijkbrede cultuureducatie
Verbeterpunten samenwerking en wijkgerichtheid (volgens de gesprekspartners)
|
Kansen cultuureducatie met wijkverbinding
Uit de gesprekken blijkt dat de oude Brede schoolstructuur Stokhasselt stevig is verankerd. De naschoolse activiteiten die door de werkgroep naschoolse activiteiten wordt uitgezet, worden gretig afgenomen door kinderen. Er liggen veel kansen een nóg stevigere verbreding te leggen naar de wijk wat betreft cultuureducatie. Vooral door buitenschools aan te sluiten bij de maatschappelijke ontwikkelingen in wijk en samenleving. Cultuureducatie kan op een nog hoger plan getild worden en een plek innemen in de fysieke buitenschoolse omgeving van kinderen, waardoor zij zich meer verbonden zullen gaan voelen met hun wijk.
Uit de gesprekken blijkt dat de oude Brede schoolstructuur Stokhasselt stevig is verankerd. De naschoolse activiteiten die door de werkgroep naschoolse activiteiten wordt uitgezet, worden gretig afgenomen door kinderen. Er liggen veel kansen een nóg stevigere verbreding te leggen naar de wijk wat betreft cultuureducatie. Vooral door buitenschools aan te sluiten bij de maatschappelijke ontwikkelingen in wijk en samenleving. Cultuureducatie kan op een nog hoger plan getild worden en een plek innemen in de fysieke buitenschoolse omgeving van kinderen, waardoor zij zich meer verbonden zullen gaan voelen met hun wijk.
Naschoolse activiteiten
Inhoudelijk wordt het programma naschoolse activiteiten samengesteld door de Werkgroep Naschools Aanbod. De groep met hart voor cultuur, bestaat uit de ICC-ers van de 3 basisscholen, sportzaal de Dirigent en de procesbegeleider van T-PrimaiR. Er is vooralsnog geen wijkorganisatie bij betrokken. Kans: een uitbreiding van de werkgroep met de ICC-er van de vierde school, relevante wijkorganisaties en de cultuurcoach zodat uitwisseling plaats kan vinden. |
Kinderen
De kinderen zijn kunnen vrijwillig deelnemen aan de naschoolse activiteiten. Het aanbod wordt gretig afgenomen. Aan kinderen wordt zelf niet gevraagd op wat zij naschools zouden willen. Er is bijvoorbeeld geen kinderactiviteitenraad die andere kinderen bevragen en de vraag delen met de ICC-ers. Kans: cultuureducatie deels gaan vormgeven vanuit dromen van kinderen: met kinderen in plaats van voor. De aanpak van Miriam Alders, cultuurcoach in West is een inspirerend voorbeeld. |
ICC-ers
Uit gesprekken met ICC-ers werd duidelijk dat vrijwel scholen CMKT school zijn of in een traject met CiST zitten. Ze werken met of aan een cultuurplan, echter, dat is vooral gericht op binnenschoolse cultuureducatie en op de professionaliseringsslag van de leerkrachten om kunst en cultuur te integreren in alle lessen. Wat betreft de inhoud van activiteiten cultuureducatie in het binnenschoolse, wordt vooral aangesloten op thema’s en lesinhoud; wat betreft het naschoolse wordt vaak gekozen voor ‘wie/ wat men kent’ of wat leuk lijkt voor de kinderen. Dit heeft diverse redenen:
Sommige ICC-ers geven aan: de aanbieders benaderen ons, wij benaderen ze niet zelf. Er is geen verbinding binnen-naschools. Het is vooralsnog niet helder of er buitenschools gekeken wordt naar een integraal disciplinair aanbod m.a.w. komen alle disciplines jaarlijks aan bod en in welke mate. Kans: nauwe samenwerking tussen ICC-er en cultuurcoach om binnen- en buitenschoolse cultuureducatie verbinden. Doel: tot een soort 50dingen cultuureducatie die je gedaan moet hebben voor je 12e (kunst – en cultuurportfolio). |
Directies
De ene directeur lijkt wat enthousiaster dan de andere, men is terecht angstig voor organisatiekracht en -kosten. 'De corebusiness van ons onderwijs zijn in de eerste plaats taal & rekenen: leerkrachten mogen geen werkdrukverhoging krijgen en het budget zoals dat er nu ligt, is natuurlijk al vrijwel voor het hele jaar ingevuld.' Cultuureducatie met wijkverbinding vindt men interessant en een cultuurcoach die én organisatiekracht heeft én kansen biedt voor andere financiële bronnen voor activiteiten zou een mooie aanvulling zijn op wat ze zelf al binnenschools doen. Het zou zeker een meerwaarde kunnen zijn. ‘Interessant wat je met Schônste wijk hebt gedaan, en zo’n botenbattle rond het thema plastic en een schone wijk, kom maar op wij willen ook wel een muurschildering.’ Over hoe het naschoolse kwalitatief inhoudelijk naar een hoger plan en in de wijk getrokken kan worden, is nog niet echt nagedacht. ‘Wij zijn niet echt gewend om over de schutting te kijken, dat zouden we meer moeten doen.’ Kans: een gezamenlijke intentie en ambitie uitspreken verbonden aan actiepunten om cultuureducatie met de wijk te verbinden en daarmee de ontwikkelkansen van alle kinderen te vergroten. |
NB Vanuit TPrimair en CiST is gekozen om in 2021-2025 alleen de scholen in Stokhasselt en Vlashof een cultuurcoach krijgen. Dat betekent voor Heikant/ Quirijnstok dat ze er geen krijgen. In dat gebied zitten 3 scholen met wie ik gesprekken heb gevoerd. Voor twee scholen lijkt dat niet veel uit te maken, maakte ik op uit de gesprekken of uit het achterwege blijven van reactie na vervolggesprekken. Voor de derde school, vind ik dat echt heel jammer. Een school die al heel ver in het CMKT traject zit, cultuureduactie goed op orde heeft en zelf misschien wel als enige daardoor ook echt in staat is echt over de schutting van de school te kijken, zonder dat leerkrachten extra zich belast voelen. Ik ga er niet over maar dat vind ik een gemiste kans, vooral omdat er toffe ideeën/ dromen waren.
Wijkverbinding
Er wordt zowel in het binnenschoolse als in het naschoolse over het algemeen niet aangesloten bij wijkthema’s, zoals bijvoorbeeld Tilburg Schoon. Dat is ook gewoonweg omdat ICC-ers niet bekend zijn met wijkthema’s die je zou kunnen invullen met kunst en cultuur zodat kinderen betekenisvolle wijkverbinding kunnen ervaren. Er is geen wijkagenda Kunst en cultuur. Daaraan is wel behoefte, bleek uit de gesprekken.
Wijkorganisaties weten niet wat en of de scholen iets doen in relatie tot wijkthema’s en cultuureducatie. Een wijkorganisatie benadert de scholen zelden voor een gemeenschappelijk thema (of doel).
De opmerking: ‘Ik heb niks met kunst en cultuur, een schildering in de wijk is geen oplossing maar ik zie wel wat het met mijn kinderen doet als ze naar een museum gaan.’, is bij mij blijven hangen vanuit de positieve insteek: het belang van de kinderen. In dat opzicht was het interessant enkele keren te horen uitspreken dat mensen en organisaties hun eigen doelstellingen en belangen vaker los moeten laten om te kijken naar het brede beeld: wat is goed voor de kinderen?
Zowel gesprekspartners van ContourdeTwern, de gemeente, corporaties zien veel meerwaarde cultuureducatie meer met de wijk te verbinden. Ze zien in ‘dat wat er speelt of ontbreekt in de wijk’ veel aanknopingspunten en kansen. Bijvoorbeeld bij de flats in de Kapelmeesterlaan (waar de Lochtenbergh vlak bij ligt en al van alles gebeurt in de fysieke omgeving); het Belaveld, bij de Vlashof. Ze signaleren ook veel armoede en eenzaamheid en spraken ook uit generaties te willen verbinden en dat cultuureducatie ook bij zou kunnen helpen.
Kans: structureel cultuureducatie als agenda-onderdeel bij wijkorganisaties, de cultuurcoach haakt aan en koppelt terug naar de werkgroep naschools.
Er wordt zowel in het binnenschoolse als in het naschoolse over het algemeen niet aangesloten bij wijkthema’s, zoals bijvoorbeeld Tilburg Schoon. Dat is ook gewoonweg omdat ICC-ers niet bekend zijn met wijkthema’s die je zou kunnen invullen met kunst en cultuur zodat kinderen betekenisvolle wijkverbinding kunnen ervaren. Er is geen wijkagenda Kunst en cultuur. Daaraan is wel behoefte, bleek uit de gesprekken.
Wijkorganisaties weten niet wat en of de scholen iets doen in relatie tot wijkthema’s en cultuureducatie. Een wijkorganisatie benadert de scholen zelden voor een gemeenschappelijk thema (of doel).
De opmerking: ‘Ik heb niks met kunst en cultuur, een schildering in de wijk is geen oplossing maar ik zie wel wat het met mijn kinderen doet als ze naar een museum gaan.’, is bij mij blijven hangen vanuit de positieve insteek: het belang van de kinderen. In dat opzicht was het interessant enkele keren te horen uitspreken dat mensen en organisaties hun eigen doelstellingen en belangen vaker los moeten laten om te kijken naar het brede beeld: wat is goed voor de kinderen?
Zowel gesprekspartners van ContourdeTwern, de gemeente, corporaties zien veel meerwaarde cultuureducatie meer met de wijk te verbinden. Ze zien in ‘dat wat er speelt of ontbreekt in de wijk’ veel aanknopingspunten en kansen. Bijvoorbeeld bij de flats in de Kapelmeesterlaan (waar de Lochtenbergh vlak bij ligt en al van alles gebeurt in de fysieke omgeving); het Belaveld, bij de Vlashof. Ze signaleren ook veel armoede en eenzaamheid en spraken ook uit generaties te willen verbinden en dat cultuureducatie ook bij zou kunnen helpen.
Kans: structureel cultuureducatie als agenda-onderdeel bij wijkorganisaties, de cultuurcoach haakt aan en koppelt terug naar de werkgroep naschools.
Ouderkamer en ouders Er zijn vanwege corona voor dit onderzoek (nog) geen ouders gesproken. Het is niet duidelijk wat voor talenten op het vlak van kunst en cultuur ouders allemaal hebben en of ze eventueel betrokken zouden willen worden bij naschools aanbod. Soms gebeurt dat wel maar niet structureel is de indruk. Het is nog niet eerder geprobeerd oudertalenten in kaart te brengen. Ouders worden niet structureel betrokken bij het opstellen van het kinderaanbod, wel worden ouders soms gevraagd de activiteiten te verzorgen zoals ouder-kind breien. De ouderkamer is wel zeer actief en er is behoefte aan cultuureducatie ook voor ouders. Soms gebeurt dat al, bijvoorbeeld door de combinatiefunctionaris mediawijsheid maar het gebeurt nog niet vaak op het creatieve vlak. Kans: ouders betrekken bij naschoolse cultuureducatie, oudertalenten in beeld brengen in het kader van empoweren. |
NB Ik ben in fase 2 in gesprek gebleven met ouderkamer de Dirigent en er is een aanzet gegeven om in najaar 2021 samen met Kinderkunstklas workshops te geven aan kinderen én aan ouders. In eerste instantie is dit als experiment voor BS De Regenboog.
Struikelblokken
Naast alle genoemde kansen, zien gesprekspartners ook enkele hiaten/ mogelijke struikelblokken.
Naast alle genoemde kansen, zien gesprekspartners ook enkele hiaten/ mogelijke struikelblokken.
Organisatorisch
In de eigen functieprofielen van organisaties, is vastgelegd wie wat doet. De cultuurcoach kan functioneren als verbinder van alles wat binnen- en buitenschools met cultuureducatie te maken heeft en neemt organisatorisch het zwaartepunt op zich. Uiteraard zijn er wel momenten van afstemming en overleg nodig. Handig is dan dat de cultuurcoach aanhaakt bij de al bestaande overlegstructuren. |
Financieel
|
Foto's: Pixabay, tenzij anders vermeld